محل تزریق:
محل تزریق در این ماهیچه معمولاً قسمت فوقانی خارجی یا ربع فوقانی خارجی
باسن در حدود ۵-۸ سانتی متر پایین تر از کرست ایلیاک خواهد بود که به دو
روش مشخص میگردد.
یک لب باسن را با خطوط فرضی به چهار قسمت تقسیم کنید در این هنگام شما
با لمس کرست ایلیاک از انتخاب محل صحیح تزریق که به اندازه کافی بالا میباشد
مطمئن شده‌اید. انتخاب محل تزریق بدون لمس کرست ایلیاک روش مطمنی نخواهد بود.
این عضله در کودکان کم تر از ۲ سال به دلیل عدم تحرک کافی مکان مناسبی جهت
تزریق نمی‌باشد و احتمال آسیب به اعصاب سیاتیک این نواحی وجود دارد.
برروی این ماهیچه در بیمار می‌باید کف دست خود را بر روی تروکانتر بزرگ قراردهید
به طوری که انگشتان وی متوجه سر بیمار باشد. معمولاً دست راست برای ران
چپ به کار رفته و از دست چپ برای ران راست استفاده می‌شود. انگشت سبابه
بر روی بر جستگی فوقانی قدامی استخوان نشیمنگاهی قرار گرفته و انگشت میانی
دست به طرف عقب کشیده شود به طوری که لبه کرست ایلیوم را لمس کنید
سپس با انگشت خود به باسن آن فشار می‌آورد. محل تزریق در این حالت مرکز
مثلثی خواهد بود که با انگشت سبابه؛ میانی و لبه کرست ایلیاک تشکیل شده‌است.
این محل برای کودکان و بزرگسالان قابل استفاده میباشد. بیمارمی تواند در وضعیت
به پشت خوابیده قرارگیرد در این حالت بهتر است زانوها و لگن خم شده باشد تا ماهیچه
مربوطه شل شود حجم قابل تزریق ۱-۵ میلی لیتر میباشد.
خواهد بود که با تقسیم فاصله بین تروکانتر بزرگ و برجستگی خارجی زانو به سه قسمت
و انتخاب ثلث میانی آن به دست می‌آید. این محل برای کودکان و بزرگسالان مورد استفاده
میباشد بیمار می‌تواند در وضعیت خوابیده به پشت یا نشسته قرار گیرد.
د- ماهیچه دالی: سطح خارجی این ماهیچه اغلب برای تزریق واکسن استفاده می‌شود.
تزریق روی باسن و دست ها رایجترین محل تزریق است.
از تزریقات داخل جلدی (Intradermal) برای تست های آلرژیک , برخی از واکسیناسیونها و
نیز بررسی پاسخ سیستم ایمنی (anergy screen) استفاده می شود و معمولا سرنگهای
یک میلی لیتر مدرج (نظیر سرنگ توبرکولین) با سر سوزنهای نمره ۲۵ تا ۲۷ بکار برده می شود
و اکثرا در سطح فلکسور ساعد (حدود ۱۰ سانتیمتر پایینتر از شیار آرنج ) انجام می شود .
روش کار بدین ترتیب است که پوست محل با الکل پاک شده و سپس سوزن با زاویه ۱۵
درجه و به میزان ۲ تا ۳ میلیمتر داخل درم شده (شکل ۹-۲Cool و آنگاه دارو (معمولا ۰٫۱ میلی لیتر)
به آرامی تزریق می شود که به صورت یک عدس برآمده می شود . در پایان بدون ماساژ سوزن
خارج می شود و یک دایره به قطر یک سانتیمتر دور آن کشیده و ساعت و تاریخ تست نوشته می شود .
نکته – در تمامی تزریقاتی که سوزن به طور مایل وارد پوست می شود بایستی
سوراخ سر سوزن به طرف بالا باشد .
تزریق داخل وریدی یا تزریق وریدی (IV therapy) به تزریق سرم یا دارو به داخل ورید بیمار گفته می‌شود.
در مقایسه با سایر روشهای تجویز دارو تزریق داخل وریدی ممکن است به دلایل زیر انجام گیرد: نیاز به
درمان سریع بیمار (مانند اورژانس‌ها)، عدم توانایی تجویز خوراکی مانند بیمار دارای تهوع شدید یا در کما،
تخریب دارو در اثر روشهای دیگر تجویز مانند اپی نفرین وریدی.
سرم درمانی اصطلاحاً به تزریق مایعات (سرم) داخل ورید بیمار برای درمان گفته می‌شود.
اینکار در مواقع از دست دادن سریع مایعات مانند خونریزی، اسهال، استفراغ و سوختگی‌ها ضرورت
می‌یابد. البته از روش تزریق داخل وریدی گاه برای جایگزِینی آب و الکترولیت مورد نیاز انسان نیز
استفاده می‌شود مثلاً در انجام اعمال جراحی یا درمان افرادی که به دلایلی نمی‌توانند از راه دهان
غذا بخورند.
تزریق بصورت پانسیون مانند پانسیون مایع نخاعی :
پونکسیون کمری:
پونکسیون نخاعی یا بذل‌نخاع[۱] (به انگلیسی: Lumbar puncture) یک روش نمونه‌برداری
از سی. اس. اف یا مایع مغزی-نخاعی از ستون فقرات کمری جهت بررسی میباشد.
موارد کاربرد:
مایع مغزی-نخاعی را می‌توان برای تشخیص انواع بیماریهای نورولوژیکی مورد آزمایش
قرار داد مانند مشکوک شدن به عفونت پرده‌های مغزی (مانند مننژیت) یا التهاب مغز (انسفالیت)
یا سایر بیماریهای مغزی از جمله خونریزی‌های خاص مغزی و بیماریهای التهابی.
در برخی اوقات از این روش برای تزریق برخی داروها به فضاهای دور مغز و نخاع نیز استفاده
می‌شود. انجام LP یا گرفتن مایع مغزی-نخاعی در هر نوزاد شیرخوار یا کودکی که مشکوک
به عفونت مغزی یا پرده‌های مغز باشد اقدامی بسیار ضروری و فوری است که نباید به تأخیر
انداخته شود به عنوان مثال تمام شیرخوارانی که با تب و تشنج مراجعه می‌کنند یا علائمی مانند
از دست رفتن هوشیاری، ضعف ناگهانی عضلات، سفتی گردن دارند، مشکوک به مننژیت یا
عفونت و التهاب مغز تلقی میشوند.
روش کار:
روش معمول اندازه‌گیری فشار مایع مغزی نخاعی ساده‌است: ابتدا شخص دقیقاً به
حالت افقی بر یک پهلو می‌خوابد، به طوری که فشار مایع در کانال نخاعی با فشار
درون حفره جمجمه برابر شود. فرد را ممکن است به پهلو خوابانده یا به حالت نشسته
قرار دهند و معمولاً یک نفر دستیار ستون فقرات را خم می‌کند تا فضای بین مهره‌های
کمر از پشت باز شود. پس از ضدعفونی کردن و آماده‌سازی محل مورد نظر، سوزن
مناسبی را از لابلای دو مهره کمری عبور می‌دهند تا نوک سوزن وارد این فضای اطراف
نخاعی شود. در این حالت چند قطره از مایع نخاعی گرفته می‌شود و سپس سوزن
خارج شده و محل پانسمان می‌شود.
برای اندازه‌گیری فشار مایع نخاعی سوزن نخاعی را در انتهای تحتانی نخاع وارد
کانال نخاع کمری می‌کنند و آن را به یک لوله شیشه‌ای قائم وصل می‌نمایند که بالای
آن به هوا راه دارد. اجازه می‌دهند مایع تا هر اندازه که می‌تواند در لوله بالا رود. اگر
مایع ۱۳۶ میلیمتر بالاتر از سطح سوزن برود، می‌گویند فشار آن ۱۳۶ میلیمتر آب
است؛ از تقسیم این رقم بر جرم مخصوص جیوه یعنی ۱۳٫۶، فشاری معادل ۱۰ mmHg به دست می‌آید.
گرفتن مایع مغزی-نخاعی در صورتی که کلیه اصول مربوط به آن رعایت شده باشد
اقدامی تقریباً بی خطر به حساب می‌آید. شایع‌ترین عارضهٔ آن بروز سردرد است که
در بزرگسالان شایع تر از کودکان میباشد و با اندکی استراحت نیز بهبود می‌یابد. گرفتن
مایع مغزی-نخاعی در حین پونکسیون کمری می‌تواند سردرد شدیدی بعد از گرفتن مایع
ایجاد کند، زیرا کشش بر روی رگ‌ها و ریشه‌های عصبی باعث تحریک فیبرهای درد
می‌شود. درد را می‌توان با تزریق داخل تراشه‌ای محلول استریل سالین ایزوتونیک کاهش داد.
پونکسیون کمری برای شمارش سلول‌ها در مایع و اندازه‌گیری سطوح پروتئین و گلوکز
انجام میگیرد. این پارامترها به تنهایی ممکن است در تشخیص خونریزی ساب آراکنوئید
و عفونتهای سیستم عصبی مرکزی (مانند مننژیت) بسیار سودمند و کمک کننده باشند.
به علاوه معاینه کشت CSF ممکن است میکروارگانیزم‌هایی را تولید کند که مسبب ایجاد
عفونت بوده‌اند. با استفاده از روشهای پیچیده‌تر، از قبیل شناسایی باندهای الیگوکلونال،
می‌توان یک بیماری التهابی مداوم (مانند اسکلروز چندگانه یا ام اس) را شناسایی کرد.
سنجش بتا-۲-ترانسفرین بسیار خاص و حساس برای تشخیص، مانند نشت CSF میباشد.
سرنگ ها و سوزن های متنوعی وجود دارند، هر کدام برای تزریق حجم معینی از دارو به
یک بافت مخصوص طرح ریزی شده اند. پرستار باید تشخیص دهد که کدام سرنگ و سوزن بهتر مؤثر است.
سرنگ ها دارای یک قسمت استوانه ای و یک انتهای کوچک می باشد که سوزن به آن وصل
می شود داخل این قسمت استوانه ای plunger یا پیستون حرکت می کند. در بیشتر
بیمارستانها از سرنگ های Disposuble «پلاستیکی یکبار مصرف»استفاده می شود.
سرنگ های پلاستیکی یکبار مصرف ارزان بوده و پیستون آنها بخوبی قابل کنترل است.
سرنگ های شیشه ای گرانتر هستند و قبل از مصرف باید استریل شوند.
پرستار محلول را بوسیله آسپیره کردن داخل سرنگ می کند . به این صورت که پیستون
را بطرف بیرون کشید در حالی که سوزن متصل به آن داخل محلول مورد نظر است.
در موقع کشیدن محلول مورد نظر پرستار باید سرنگ را طوری دردست بگیرد که قسمت خارجی
سرنگ و دسته پیستون در دست او باشد .برای رعایت استریلیته پرستار باید از هرگونه برخورد
احتمالی نوک سرنگ به سوزن یا قسمت داخلی سرنگ و تنه پیستون با هر نوع جسم غیر استریل
جلوگیری کند.
سرنگ ها در اندازه های مختلف که ظرفیت های ۱سی سی تا۵ سی سی رادارند.
استفاده از سرنگ های بزرگتر از ۵سی سی غیر متداول تر است. سرنگ های ۲تا۳
میلی لیتری برای تزریق عضلانی وزیر جلدی مورد نیاز است. سرنگ های بزرگتر
موجب ناراحتی بیمار میگردد.
میکرودرپ برای تزریق مثلا پنی سیلین کریستال بکار برده می شود و بجای
آن در سرنگها۲۰cc تا۵۰ccاستفاده می شود.
سرنگ های هیپودرمیک ۵/۲تا۳ میلی لیتری معمولا بصورت بسته بندی با سوزن متصل
به آن موجود هستند گاهی اوقات ممکن است پرستار بر حسب احتیاج شماره سوزن
را عوض کند. سرنگ های هیپودرمیک دو نوع مقیاس اندازه گیری در طول سرنگ دارند.
یکیاز این مقیاس ها بر حسب «minims» و دیگری بر حسب میلی لیتر است. هر
میلی لیتر نیزبه ده قسمت تقسیم می شود.
سرنگ های انسولین یک میلی لیتر را در خود جای می دهند و به واحدهایی درجه بندی
می شوند بیشتر سرنگ های انسولین صد واحدی «۱۰۰ـU» هستند که برای استفاده
از صد واحد انسولین هستند. هر میلی لیتر از محلول محتوی ۱۰۰واحد انسولین است.
همین طور سرنگ های ۴۰ واحدی «۴۰ـ U» و «۸۰ـU» برای انسولین ها با این غلظت ها وجود دارد.
سرنگ های توبرکولین یک استوانه باریک دارند که سوزن کوچکی به آن وصل است .
این سرنگ ها به و میلی لیتر درجه بندی میشوند و ظرفیت آنها ۱سی سی است،
پرستار این سرنگ ها را برای استفاده از مقادیر کم از داروهای غلیظ بکار میرود: مثل
برای انجام تست های داخل جلدی استفاده می شود سرنگ توبرکولین همچنین برای
آماده کردن مقادیر کمی از محلول موردنظر برای کودکان و نوجوانان بکار میرود. از سرنگ های
بزرگ برای تزریق داروهای داخل وریدی، یا اضافه کردن مواد دارویی به محلولهای تزریقی
و همچنین برای شستشوی زخم ها یا درناژ لوله ها استفاده می کنند.
