نگهداری از سالمند به واسطه ورزش

​

نگهداری از سالمند :ورزش در افراد سالخورده با تقویت عضلات و استخوان‌ها، بهبود تعادل

و کاهش دردهای آرتروز باعث کم کردن پیامدهای جسمی و روانی ناشی

از کهولت سن می‌شود. مطالعات متعدد نشان می‌دهد افزایش خون‌رسانی به

مغز که ناشی از انجام فعالیت‌های ورزشی است نیز می‌تواند قوای ادراکی

مغز را حفظ کرده و ضمن افزایش سلامت مغز، علائم ابتلا به افسردگی را

در سالمندان به حداقل برساند.
البته این بدین معنا نیست که پدرومادر سالخورده خود را برای شرکت در

مسابقه دو ماراتن ثبت‌نام کنید یا از او بخواهید از کوه بالا برود بلکه تنها

قدم زدن و پیاده‌روی مرتب، استفاده روزانه ۳۰ دقیقه از دوچرخه ثابت و

یا حتی قدم زدن در پارک برای تحرک بدنی مورد نیاز آن‌ها کافیست.

بنا بر آمار منتشر شده از سوی مرکز کنترل و پیشگیری امراض آمریکا،

حدود ۲۵ درصد از سالخوردگان ۷۵ سال و مسن‌تر به دلیل ترس از زمین

خوردن، فعالیت‌های بدنی خود را محدود می‌کنند.

نگهداری از سالمندان را فراموش نکنید.

نگهداری از سالمند بوسیله حفظ فعالیت بدنی و جلوگیری از بی‌تحرکی
دانشکده پزشکی و سلامت هاروارد اعلام می‌کند که به طور میانگین،

زنان بالای ۷۰ سال بیشتر ساعات بیداری خود را در حال نشستن یا دراز

کشیدن سپری می‌کنند. همچنین نتایج مطالعه جدیدی نشان می‌دهد یک فرد

۶۵ ساله به طور میانگین در هفته ۴۸ ساعت تلویزیون تماشا می‌کند که این

رقم معادل هفت ساعت در روز است.

فشار خون در سالمندان

پر فشاری خون یا فشار خون در سالمندان یکی از مهمترین عوامل خطر بیماریهای قلبی عروقی

و شایع ترین علت ایجاد سکته های مغزی در دوران سالمندی است. از طرف دیگر، ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ

ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ از جمله ﺑﻴﻤﺎریها و ﻋﻮارض ﻧﺎﺷﻲ از آنها ﻗﺮار دارد ﻛﻪ در ﺻﻮرت

اﺑﺘﻼء، ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ، ﺗﺸﺨﻴﺺ و درﻣﺎن ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم آنها، ﻣﻲ ﺗﻮان ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻄﺢ زﻧﺪﮔﻲ سالمندان را ارﺗﻘﺎء داد.

اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر ﺧﻮن از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻴﻤﺎریهاﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در دوران کهنسالی ﺷﻴﻮع ﻓﺮاوان داﺷﺘﻪ

وﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻣﻴﺰان ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان ﮔﺮدد. پرستار سالمند میتواند با

پایشهای منظم، از آسیبهای بیشتر این بیماری جلوگیری کند. ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﻤﺎران ﺳﺎﻟﻤﻨﺪ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر

ﺧﻮن بالا، در ﺳﺎلهای اﺧﻴﺮ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ، اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﻪ

ﻫﻨﮕﺎم و ﻫﺪف ﮔﺬاری در درﻣﺎن و ﻛﻨﺘﺮل ﺻﺤﻴﺢ عارﺿﻪ فشار خون در سالمندان ، ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺮ روی

ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ آنها ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺴﺰاﻳﻲ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻮد.

مهمترین مشخصه پرفشاری خون، بی علامت بودن آن است. بالاترین میزان فشار خون،

“فشار سیستولیک” است که همان فشاری است که به هنگام انقباض ماهیچه قلب موجب

می‌شود تا خون از قلب به سایر نقاط بدن برسد. کمترین میزان فشار خون، “فشار دیاستولیک”

است که فشار بین ضربانهای قلب محسوب می‌شود و مربوط به زمانی است که قلب در حالت

استراحت است. فشار خون نرمال و طبیعی، به فشار سیستولیک پایین تر از ۱۲۰ و فشار دیاستولیک

پایین تر از ۸۰ گفته می شود. اگر فشار سیستولیک بالاتر ۱۴۰ و دیاستولیک بیشتر از ۹۰ باشد،

فشار خون بالا است و نیاز به بررسی دارد. البته میزان فشار خون در افراد، در اثر موارد مختلف میتواند

افزایش یا کاهش پیدا کند. اگر فردی در طی یک هفته فشار خون بالاتر از حد نرمال داشت، حتما باید

پیگیریهای لازم را در این مورد انجام دهد.

درمان فشار خون در سالمندان

درمان این بیماری در افراد به این معنی است که فشار در افراد معمولی به کمتر از ۹۰/۱۴۰ و در

افراد مبتلا به دیابت و بیماری‌های کلیوی به ۸۵/۱۳۰ برسد. فشار خون به طور عمده با استفاده از

تغییر شیوه زندگی بیماران و سپس با استفاده از دارو درمانی بهبود می-یابد. تغییر شیوه زندگی شامل موارد زیر است:

• کاهش وزن
• ترک کردن سیگار
• داشتن یک برنامه غذایی مناسب (برنامه غذایی مناسب شامل غذاهای کم چربی، کم سدیم و مصرف روزانه میوه و سبزیجات است)
• انجام ورزش های مناسب به خصوص ورزش های هوازی

بعد از تغییر شیوه زندگی داروهای زیر نیز می توانند به کنترل فشار خون در سالمندان کمک کننده باشد:

هیدروکلروتیازید

یکی از داروهایی است که در ابتدای این بیماری به سالمندان داده می شود. این دارو باعث افزایش حجم

ادرار می شود. بنابراین توصیه می شود، سالمندان این دارو را در صبح مصرف کنند تا از بروز مشکلات

مربوط به خواب جلوگیری شود.

کاپتوپریل

کاپتوپریل جهت کاهش فشار خون بالا و دیگر بیماریهای قلبی مورد استفاده قرار میگیرد. بهتر است، اولین

مصرف دارو را شب پیش از خواب شروع کرد زیرا امکان سرگیجه در اولین نوبت مصرف وجود دارد. اکثرا توصیه

میشود این دارو صبح ها مصرف شود زیرا احتمال فراموش کردن آن کمتر است. در صورت تجویز بیش از یک

قرص در روز، قرص ها را باید با فاصله مناسب و یک اندازه (هر ۱۲ ساعت یا هر ۸ ساعت) مصرف کرد.

لوزارتان

لوزارتان از پرمصرفترین داروهای قلبی در ایران است که تاثیر بسیار خوبی بر فشار خون دارد. مصرف این

دارو به صورت منظم باعث تاثیرگذاری بهتر و بیشتر آن میگردد، پرستار سالمند در منزل زمان مشخصی

در روز را برای مصرف این دارو تعیین میکند. همچنین مصرف این دارو می تواند احتمال بروز عوارضی همچون

سرگیجه و از حال رفتن را تشدید کند، به همین دلیل، این سالمندان نیازمند مراقبت و توجه خاصی هستند.

در ﻛﺸﻮر ﻣﺎ جمعیت ﮔﺮوه سالمندان ﺑﺴﺮﻋﺖ در ﺣﺎل رﺷﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ، از این رو سالمندان نیازمند ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰی

منظمی، در جهت ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﻴﺎزﻫﺎی آﻧﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﺎوتهای ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ هستند.

پرستار سالمند در منزل به این افراد کمک میکند تا علاوه بر درمان بیماری فشار خون، کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.

جلوگیری از سکته مغزی در سالمندان

سکته مغزی  در سالمندان زمانی رخ می دهد که جریان خون در بخشی از مغز قطع

و یا شدیدا محدود می شود و سلول های مغز گرسنه شده و شروع به مرگ می کنند. به این
ترتیب سکته مغزی مانند حمله قلبی در مغز است. اگر چه سکته مغزی یکی از علل مرگ و
میر در ایالات متحده می باشد, اما حدود ۸۰درصد از سکته های مغزی قابل پیشگیری
هستند.

یادگیری روشهای پیشگیری از سکته مغزی باعث می گردد تا از
وقوع سکته مغزی جلوگیری شود و از طرفی در صورت بروز ، از وقوع دوباره آن جلوگیری
می شود, زیرا خطر وقوع مجدد پس از اولین بار به مراتب بیشتر خواهد بود.

در ضمن لازم به ذکر است که اگرچه پدیده سکته مغزی و قلبی
دارای شباهت هایی می باشد، اما تفاوت های زیادی بین ارگان هایی که تحت تاثیر قرار
می دهند وجود دارد. یادگیری نحوه پیشگیری از سکته مغزی یا حمله قلبی بطور خودکار
بر نوع دیگر بیماری ها تاثیر ندارد. لطفا این مراحل را در ذهن داشته باشید.

انواع سکته مغزی

سه نوع سکته مغزی وجود دارد که می تواند یک فرد سالخورده را
تحت تاثیر قرار دهد. درک تفاوت بین این دسته ها اولین گام در یادگیری نحوه جلوگیری
از سکته مغزی است.

۱ـ سکته مغزی ایسکمیک

اسکمیا زمانی اتفاق می افتد که خون لخته شده در شریان ها
متوقف می گردد و سبب تنگی و یا انسداد مسیر جریان خون یک عضو حیاتی می شود. این
وضعیت می تواند به علت ایجاد چربی یا پلاک در رگ های خونی و یا به علت آلرژی رخ
دهد. سکته های ایسکمیک به طور کلی به دو نوع تقسیم می شوند :

ـ آمبولیک : یک سکته مغزی آمبولی، زمانی است که لخته خون در
جقسمت های دیگر بدن ایجاد می شود و از طریق رگ ها به مغز منتقل شده و در آنجا سبب
ایجاد سکته می گردد.

ترومبولیک : یک سکته مغزی ترومبولیک زمانی است که یک لخته
در یک رگ خونی ایجاد می شود ـ به نام ترومبوز ـ و سبب انسداد شریانی می شود که بر
مغز تاثیر دارد.

۲ـ سکته هموراژیک

در شرایطی که رگ های خونی ضعیف می شوند، ممکن است خون به
نواحی اطراف نشت پیدا کند. تناوب این امر سبب ایجاد تورم در رگهای خونی و انفجار
آنها شده که سبب خونریزی ناگهانی و خطرناک در مغز می گردد.

۳ـ حمله ایسکمیک گذرا (TIA)

یک حمله ایسکمیکی گذرا یک سکته «واقعی» نیست و گاهی اوقات
به عنوان «مینی سکته» توصیف می شود. TIA زمانی اتفاق
می افتد که چیزی مانند تنگ شدن رگهای خونی یا جریان خون پایین باعث توقف موقت
انتقال خون به مغز می شود. با اینحال، جریان خون در این موارد بصورت کامل قطع نشده
و تا مدت زمان کوتاهی آسیب جدی به مغز وارد نخواهد شد. بطور کلی TIA می تواند چندین دقیقه تا چند ساعت طول بکشد و علائم
سکته مغزی را بطور قانع کننده ای به نمایش بگذارد. TIA همچنین یک مورد اورژانسی پزشکی است و یک نشانه جدی برای
بیماری که در معرض خطر سکته مغزی است خواهد بود.

مهم ترین هدف این است که از بروز یک سکته مغزی کوچک در
افراد مسن پیشگیری شود, زیرا که بسیار شبیه آن است که از یک سکته مغزی طبیعی
جلوگیری کنیم.

چگونه از سکته مغزی در سالمندان جلوگیری کنیم؟

همانطور که گفته می شود، پیشگیری بهترین درمان است. چندین
عامل وجود دارد که می تواند باعث آسیب بیشتر به یک سکته شود.دانستن این فاکتورهای
یک گام کلیدی در کاهش خطر ابتلا به سکته مغزی  و سالمندان است.

داشتن یک رژیم غذایی سالم

این یک روش مستقیم برای کاهش خطر برای شما نیست، بلکه با
ارتقای سلامتی کلی آسیب پذیری شما را در برابر انواع بیماری های مزمن و حاد از
جمله سکته مغزی کاهش می یابد. محدود کردن مصرف سدیم، چربی های جامد، دانه های
تصفیه شده، شکر بیش از حد و گوشت قرمز. باید با سبزیجات، دانه های جامد و غذاهای
دریایی جایگزین شود.

مشارکت بیشتر در فعالیت های بدنی

اگر به دنبال راهی برای جلوگیری از سکته مغزی و سالمندان هستید، رژیم
غذایی و ورزش بهترین گزینه ها در پیش روی شماست. ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط در
هفته و یا ۷۵ دقیقه فعالیت شدید، میتواند به اندازه کافی برای کاهش خطر سکته مغزی
تاثیرگذار باشد.

ترک سیگار

در میان سایر عوامل بهداشتی، سیگار کشیدن خطر ابتلا به سکته
مغزی به دلیل تشکیل لخته و ایجاد پلاک را تا دو برابر افزایش می دهد. روش های
مختلفی برای ترک سیگار مانند استفاده از برچسب های ترک سیگار یا قرص های ترک سیگار
برای ترک عادت بدون استرس موجود است که می توانید از آنها استفاده کنید.

مدیریت فیبریلاسیون دهلیزی (آریتمیک)

فیبریلاسیون دهلیزی یک شکل نامنظم از ضربان قلب است که
معمولا در افراد بالای ۶۰ سال مشاهده می گردد و یکی از عوامل اصلی سکته مغزی است.
ممکن است این بیماری را داشته باشید و آنرا درک نکنید زیرا هیچگونه علائم خاصی
ندارد. پزشک شما می تواند با آزمایشات لازم و آزمون هایی که انجام می دهد به وجود
این بیماری پی برده و با روشهای مختلف آن را مدیریت کند و خطر سکته مغزی وسالمندان  را کاهش
دهد.

رفع فشار خون

فشار خون بالا علت اصلی سکته مغزی است. در فشار خون بالا،
قلب مجبور است پمپ کردن را قوی تر کند و این نیروی اضافی سبب تضعیف رگ های خونی و
یا آسیب به آنها می شود. ترکیبی از رژیم غذایی و دارو می تواند بهترین گزینه برای
کنترل فشار خون و کاهش آسیب پذیری باشد. همچنین با این روش می توان کلسترول را نیز
کنترل نمود.

مدیریت دیابت

دیابت کنترل نشده می تواند دوره های طولانی از قند خون بالا
را ایجاد کند که سبب از بین رفتن عروق خونی می گردند. این فرایند باعث می شود, تا
با ایجاد لخته شما را در خطر سکته مغزی قرار دهد. نظارت مستمر بر سطح قند خون و در
صورت نیاز مصرف انسولین تمام راههای ممکن برای جلوگیری از این بیماری است.

علائم سکته مغزی در سالمندان

متاسفانه ممکن است حتی با اقدامات پیشگیرانه نیز سکته مغزی
را تجربه کنید. اگرچه ممکن است خطر کلی کمتر باشد, اما این پتانسیل وجود دارد.
دانستن اینکه چگونه علائم سکته مغزی را تشخیص دهید می تواند در دسترسی سریع به
مراقبت های پزشکی و جلوگیری از اثرات کامل سکته مغزی بسیار سودمند باشد, چراکه
برخی از این علائم چند دقیقه پیش از سکته بروز می کند. بنابراین سرعت تشخیص اولیه
و دسترسی به کمک اضطراری بسیار مهم می باشد.

علائم سکته مغزی عبارتند از :

• بی حسی در صورت یا دست و پا، اغلب ( و نه همیشه) فقط در یک طرف بدن
• مشکلات ناگهانی بینایی در یک یا هر دو چشم
• سردرد شدید و ناگهانی
• دشواری در برقراری ارتباط مانند عدم توانایی بیان کلمات خاص، لکنت زبان، یا
  ناتوانی کلی در صحبت کردن
• از دست دادن تعادل

این نکته کاملا روشن نیست که چرا زنان گاهی اوقات علائم
مختلفی را پیش از سکته مغزی و سالمندان  نسبت به مردان نشان می دهند. علاوه بر علائم بالا زنان
ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کنند:

• سقوط ناگهانی
• تهوع ناگهانی
• ضعف عمومی
• درد قفسه سینه بصورت خود به خود
• تنگی نفس
• تشنج

تشخیص سکته مغزی

اگر دچار مشکل در یادآوری علائم سکته مغزی و سالمندان هستید یا نگرانید
که فرد دیگری آنرا فراموش کند کلمه اختصاری FAST را به خاطر بسپارید:

F (صورت) : اگر فرد سعی کند لبخند بزند یک طرف صورت بی حس
است .

A (بازو) : آیا شخص می تواند دو دست خود را به یک اندازه
بالا ببرد؟

S (گفتار) : یک جمله به فرد بگویید و از او بخواهید آنرا
تکرار کند.

T (زمان): اگر در هر یک از موارد فوق اختلال شدیدی دیدید،
این ممکن است نشانه سکته مغزی و سالمندان باشد و باید بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.

چگونگی رشد سالمندان در جهان

افزایش رشد جمعیت سالمندان در نقاط جهان متفاوت است. با پیشرفت مراقبت های بهداشتی،

تغذیه و فناوری، مردم عمری طولانی تر داشته و در نتیجه جمعیت پیر جهان رو به رشد می باشد.

همراهی این تغییر جمعیت با این امکانات، باور نکردنی بوده و اما ما با مجموعه ای از چالش های

جدید روبرو هستیم.

​

چگونه ما از سالمندان خود مراقبت کنیم؟

نویسندگان و محققان تفاوت های گسترده ای را در نحوه مشاهده جوامع در سراسر جهان و چگونگی

برخورد آنان با شهروندان سابق یا سالمندان بررسی می کنند. برخی افراد و گروه های سنی احترام

و ارزش افراد مسن خانواده و اطراف خود را می دانند، در حالی که برخی دیگر متاسفانه آنها را به

عنوان سالخورده و بی کفایت دیده و در برخورد با آنها از شوخی استفاده می کنند. در برخی از جوامع،

فرزندان از والدین خود در منزل مراقبت یا برای آنها از پرستار سالمند در منزل استفاده می کنند،

در دیگر جوامع یا فرهنگ ها، فرزندان والدین خود را در خانه هایی میسپارند که دیگران از آنها مراقبت کنند

و همچنین در برخی از فرهنگ ها افراد سالخورده خود را به عنوان یک بار و تخلیه منابع دیده و روش های

خشنتری را برای مراقبت های این بزرگان انتخاب می کنند. در اینجا یک نگاهی به نحوه برخورد مردم در

سراسر جهان با افراد مسن یا سالمند خود خواهیم کرد.

پس فقط چه کسی سالخورده یا سالمند است؟

سازمان ملل متحد آغاز سالمندی را از ۶۰ سالگی گفته و در اکتبر هر سال، روز جهانی افراد سالمند 

را جشن می گیرند تا از بهارهای طولانی این افراد جامعه قدردانی نمایند. بر طبق تحقیقات، ارزش درک

شده سالمندان یک فاکتور مهم در تعیین تکریم آنهاست که تابع اینکه چه کسی و در چه زمانی سالمند

بوده، میتواند باشد. در ایالات متحده یک شهروند ارشد یا سالمند به عنوان یک فرد ۶۵ ساله تعریف شده

است. در گینه نو، هر کسی که در سن ۵۰ سالگی باشد، لوبن یا یک سالمند در نظر گرفته می شود.

در ایران نیز طبق آمار افراد بالای ۶۰ سال از سالمندان جامعه بشمار می آیند. در واقع این دوره سوم از

زندگی در جامعه ما، امید به زندگی تا سن ۸۰ سالگی وجود دارد. برخی از سالمندان در این دوران با دارا

بودن امکانات و سلامتی تمایل به استراحت دارند. برخی دیگر از سالخوردگان به علت احتیاجات مالی، تمایل

به کار یا ادامه کار خود داشته و از کار افتادگی را قبول نخواهند کرد. سالمندان دیگری هم بعلت بیماریها

و از کار افتادگی در منزل یا مراکز درمانی و گاهی خانه سالمندان بسر می برند.

امروزه با پیشرفت زندگی های شهری و شرایط فرزندان و والدین، پرستار سالمند در منزل گزینه مناسبی

برای فرزندان و هم خود سالمندان در محیط خانه و خانواده خویش است.

سالمندان کجا زندگی میکنند؟

نحوه تربیت فرزندان، درواقع چگونگی زندگی سالمندان را در آسیا شکل میدهد. حدود سه چهارم والدین

ژاپنی سالخورده با فرزندان بزرگسال خود زندگی می کنند، یک الگوی تکراری در کره و چین است. قانون

حقوق سالمندان چینی مجاز است که فرزندان به طور مرتب از والدین خود مراقبت کنند، مهم نیست که

چقدر دور از آنها زندگی می کنند. اگر فرزندان راضی نباشند، ممکن است با جریمه یا زندان با محدوده زمانی

مواجه شوند. یک شهروند سابق چینی به بی بی سی گفت: “ما فرزندان خود را برای مراقبت از ما،

در زمانی که ما پیر می شویم افزایش می دهیم.”

در برخی از کشورها، گذراندن وقت با افراد مسن ارزشمند است همچنین فرزندان بزرگسال با والدین

سالخورده خود ارتباط بیشتری برقرار کنند. در هند و نپال، این سنت طولانی مدت وجود داشته که یک

زوج تازه با خانواده ی داماد، در چارچوب “پاتریلوکال” زندگی می کنند. اما طبق نظرسنجی توسعه انسانی

هند در دانشگاه مریلند، تغییر نیروهای اقتصادی تغییر الگوهای زندگی است. فرزندان به عنوان بخشی

از کشور در حال توسعه، صدها مایل دور از والدین خود حرکت می کنند. دولت های هند و نپال با توسعۀ

برنامه های دولتی مراقبت از سالمندان به این مسئله می پردازند.

چطور مردم افراد مسن خود را توصیف می کنند؟

نگرش فرهنگی نسبت به سالمندان اغلب در زبان آن منعکس می شود. پسوندهای معروف مانند “جی”

در هندی، سخنرانان را قادر می سازند تا سطح بالایی از احترام به افراد مهم مانند Mahatma Gandhi،

که اغلب به Gandhiji اشاره می شود، اضافه شود. کلمه “mzee” در Kiswahili – که در بسیاری از نقاط

آفریقا صحبت می شود، اصطلاحی از سخنرانی جوانترهاست تا سطح بالایی از احترام به بزرگان را بیان

کنند. کلمه ” kūpuna” به معنی “بزرگان” به دانش، تجربه و تخصص دلالت دارد.

در ژاپن، پسوند “سان” اغلب برای بزرگان استفاده شده و نشان دهنده احترام عمیق کشور برای این

افراد مسن است. ژاپنی ها نیز ۶۰ سالگی را به عنوان یک رویداد بزرگ می بینند. “Kanreki” به عنوان

جشن گذر از سنی به سن بالاتر نامیده می شود.

چه غذاهایی سالمندان میخورند؟

در سراسر جهان، تعدادی غذاهای خاص برای سالمندان در نظر گرفته و سرو میشود. با ورود به دوره سالمندی

و افزایش سن، سالمندان با کاهش اشتها وسوء تغذیه روبرو خواهند شد. اهمیت تغذیه برای سالمندان در

جوامع باعث شده تا خانواده یا پرستار سالمند برای پیشگیری از بیماریها اقدامات لازم را در نظر بگیرند.

آیا افراد مسن دارای قدرت ویژه ای هستند؟

بسیاری از افراد بخاطر مهارت های تخصصی سالمندان به آنان احترام میگذارند. پدر بزرگ و مادر بزرگ ها،

دانش و مهارت منحصر به فرد و تجربه چندین ساله خاص خود را دارند. جوامع غربی از تجربیات مرتبط به سن

افراد قدردانی می کنند. جوامع خاصی معتقدند سالمندان دارای توانایی های جادویی اند.

پایان زندگی چطور است؟

تصمیمات پایان زندگی به شدت در سراسر فرهنگ ها متفاوت است. برخی از جوامع هر کاری را که ممکن

است سالمندان خود را زنده نگه دارند، انجام می دهند؛ گروه های دیگر اعضای قدیمی و ضعیف را به عنوان

یک بار در نظر می گیرند و گاهی پایان دادن به زندگی آنها را تشدید میکنند.

به نظر می رسد که جزیره یونانی Ikaria در حال گسترش سحر و جادو در خود است. ساکنین این جزایر

مدیترانه ای کوچک، چهار برابر بیشتر از همتایان آمریکایی خود برای زندگی ۹۰ ساله هستند و بعد از اینکه

با تشخیص سرطان یا بیماری قلبی عروقی، به طور متوسط هشت تا ده سال دیگر زندگی می کنند. ساکنان

آن عجله ای در زندگی نداشته و پیر می شوند. خوردن زیتون های Kalamata، نوشیدن چای کوه و شنا در

آب کریستال، پاسخ به طول عمر افراد این جزیره در الگوهای غذایی و سبک زندگی آرام است، اما هیچ کس

نمی تواند به طور قطع سحر و جادو در پشت این جزیره را توضیح دهد.

مادران سالمند

وحشت از تنهایی نه‌تنها حوزه زندگی و عمل زنان سالمند را در زندگی کنونی

محدود می‌سازد، بلکه افق دید آنان را از توانایی‌هایشان و سالمند حوزه عملشان

در آینده تنگ می‌کند.

اما زنان نمی‌دانند که به هنگام پیری سالمند نقش مهم و پراهمیتی در خانواده دارند و

می‌توانند نقش مهمی هم در تربیت نوه‌ها ایفا کنند.

 به‌طور کلی زنان و مردان به‌طور متفاوتی سالخورده می‌شوند.

 زنان بیشتر از مردان عمر می‌کنند. بخشی از این مزیت زنان در ارتباط با امید

به زندگی می‌باشد. برخلاف ضعیف‌تر بودن جنسیت به‌نظر می‌رسد زنان در همه

سنین مخصوصا در اوایل کودکی بیش از مردان قابل انعطاف باشند.

با اینکه ممکن است برخی از زنان از آینده و پیری ترس داشته باشند ،

بیشتر زنان در زمان بزرگسالی هم مزیت امید به زندگی را دارا هستند.

به‌طور کلی امید به زندگی زنان در بدو تولد در کشورهای توسعه‌یافته اندکی بالاتر

از ۵۰سال و در بسیاری از کشورهای پیشرفته بیش از ۷۰ سال است.

در جامعه سنتی افراد سالمند نقش پراهمیت و پراحترامی در خانواده‌ها دارند.

پدربزرگ و خصوصا مادربزرگ‌ها نقش مهمی در پرورش نوه دارند. البته در جامعه

امروز هم این موضوع رواج بسیار دارد اما به پررنگی گذشته نیست.

 نقش زنان سالمند درون خانواده

با توجه به نقش خانواده در جوامع بشری در همه دوره‌ها، بررسی سالمندان درون

سامانه خانواده بسیار مهم است. خانواده فقط جمع جبری پدر و مادر و فرزندان و کسان

دیگری که در خانه زندگی می‌کنند نیست، بلکه فراتر از آن است. در یک خانواده افراد

روی یکدیگر تاثیر می‌گذارند و معمولا زن و شوهر ارتباط بسیار نزدیکی با پدران و مادران

خود دارند. در جامعه سنتی افراد سالمند نقش پراهمیت و پراحترامی در خانواده‌ها دارند.

پدربزرگ و خصوصا مادربزرگ‌ها نقش مهمی در پرورش نوه دارند. البته در جامعه امروز

هم این موضوع رواج بسیار دارد اما به پررنگی گذشته نیست.

تغییر معیشتی و تحولات فرهنگی بر خانواده و اجتماع تاثیر

بسزایی می‌گذارد. دختران و عروسان دیگر مادر و مادرشوهر را سرمشق خود

نمی‌دانند و احترام به آنان را نه به عنوان یک ضرورت ناشی از واقعیت خانواده،

بلکه به عنوان وظیفه‌ای اخلاقی تلقی می‌کنند. در این صورت زن یا مرد سالمند

نه از لحاظ مادی مورد نیاز نسل نو می‌شود و نه برای تربیت نوه صالح شناخته می‌شوند،

به‌طوری که مهدکودک را به وی ترجیح می‌دهند. به این ترتیب زن سالمند

برخلاف نقش مرکزی که در خانواده داشت، نقش حاشیه‌ای پیدا می‌کند.

این اتفاق مشکلات بسیاری را برای زن سالمند به همراه دارد زیرا در این صورت

به دلیل طول عمر بیشتر زنان نسبت به مردان، زن سالمند احساس تنهایی می‌کند.

بیشتر زنان سالمند به دلیل تغییر نسل و فرهنگ دچار بیماری‌های مختلفی می‌شوند.

هنگامی که مادربزرگ برحسب نسبت انتظار محبت، توجه و فرمانبری از فرزندان و

نوه‌های خود را دارد و می‌خواهد با آنها زندگی کند چون می‌بیند که مورد بی‌توجهی

قرار گرفته و تنها مانده است به بیماری روانی و یا روان‌تنی دچار می‌شود.

در این صورت این بیماری موجب می‌شود تا فرزندان و نوه‌ها دوباره به او توجه کنند و

او را مورد مهر و محبت قرار دهند، با این توجهات، زن سالمند بهبود می‌یابد، در نتیجه

بار دیگر از مرکز توجه خارج شده و او را به‌دلیل اینکه بهبود یافته است، دوباره به خانه

خودش بازمی‌گرداند.

بیشتر زنان سالمند به دلیل تغییر نسل و فرهنگ دچار بیماری‌های مختلفی می‌شوند.

هنگامی که مادربزرگ برحسب نسبت انتظار محبت، توجه و فرمانبری از فرزندان و

نوه‌های خود را دارد و می‌خواهد با آنها زندگی کند چون می‌بیند که مورد بی‌توجهی

قرار گرفته و تنها مانده است به بیماری روانی و یا روان‌تنی دچار می‌شود.

در این صورت نیاز به مهر و محبت باعث می‌شود تا زن سالمند بار

دیگر ناخودآگاه دست به کار دیگری بزند تا مورد مهر و محبت قرار گیرد و

سامانه خانواده را حفظ کند. در چنین مواردی باید ریشه اصلی بیماری را

شناخت که همان دگرگونی جایگاه فرد در سامانه خانواده است و

تا این مشکل حل نشود، بیماری‌ها یا مشکلات رفتاری متعدد زن سالمند،

مانند کج‌خلقی، افسردگی، بیقراری و دردهای گوناگون برطرف نخواهد شد.

بهتر است در چنین مواردی زن سالمند با دوستان خود و کلاس‌های گوناگون هنری و یا ورزشی،

این تنهایی را پر کند تا بتواند خودش به درمان بیماری خود بپردازد.

 تنها نمانید

گاهی زن سالمند از نظر مادری و مادربزرگی وارد خانواده دختر یا پسر خود می‌شود و

روابط جدیدی برقرار می‌گردد، بنابراین زن سالمند وارد سیستمی شده که باید خود

را با این سیستم هماهنگ کند، کاری که برای او دشوار است، در نتیجه ناسازگاری‌ها

و ناهماهنگی‌ها باعث بروز بیماری روحی در ضعیف‌ترین و آسیب‌پذیرترین عضو خانواده

یعنی همان زن سالمند می‌شود. البته این وضعیت برحسب الگوهای فرهنگی به

شکل بیماری واقعی و یا احساس کسالت ظاهر می‌گردد.

در این مواقع، زن سالمند ممکن است ازدواج را راه‌حل خود بداند، ممکن است او وقتی ببیند

که نمی‌تواند با نسل‌های جلوتر از خود کنار بیاید، به این فکر می‌افتد با یکی از هم‌نسل‌های

خود زندگی کند و نیاز خود که همان مهر و محبت است را از وی طلب کند. بنابراین در سن بالا

مجددا ازدواج و زندگی جدیدی را آغاز می‌کند و خوشبخت هم می‌شود.

البته ازدواج همه سالمندان به این دلیل نیست.

به‌طور کلی زنان سالمند نسبت به آقایان از مشکلات بیشتری برخوردارند و بهتر است تا

توجه بیشتری به این قشر در جامعه شود، چرا که زنان سالمند با توجه به روحیه

لطیفشان که مخصوص زنان است با هر نوع بی‌مهری دچار بیماری و یا

ضعف شده و نمی‌توانند در جامعه به خوبی زندگی کنند. البته امروز در جامعه می‌بینیم

که زنان سالمند هنوز هم نقش مادربزرگ مهربان و مادر خوب را برعهده دارند و

مورد احترام هستند، بنابراین باید تلاش کرد تا زن سالمند را از هرگونه بیماری برهانیم،

چرا که زن سالمند فشارهای روانی ـ زیستی ـ اجتماعی را به شکل بیماری روانی،

تظاهرات رفتار ضداجتماعی و یا بیماری جسمی آشکار می‌سازد ، از این‌رو چاره کار

و درمان او نیز توجه به همه عواملی است که در زندگی وی وجود دارد.

این درمان تنها در چارچوب خانواده انجام‌پذیر است و همان‌طور که خانواده

نقش مهمی در تربیت فرزندان دارند، نقش مهمی هم در زندگی

افراد سالمند و به‌خصوص زنان سالمند دارند. آنها هستند که با بی‌مهری

خود باعث بروز بیماری‌های جسمی و روانی در زن سالمند خانواده خود

و یا با مهر و محبت و توجه باعث آسایش و آرامش آنها می‌شوند.

بنابراین برنامه‌ریزی‌ برای ایجاد نگرش مثبت اجتماعی به  سالمندان  و بهداشت و

درمان کافی و رفاه مطلوب برای کل سالمندان در جامعه و خانواده ضروری است.

چه خوب است که این رفاه مطلوب برای تمام سالمندان مورد احترام دنیا فراهم گردد

تا از بروز بیماری‌‌ها جلوگیری شود.