مراقبت و نگهداری از بیماران مبتلا به فلج مغزی – بخش دوم

در مطلب قبلی سعی شد، تعریف کاملی از فلج مغزی و انواع آن ارئه شود. در این بخش به

توضیح چگونگی مراقبت و نگهداری از بیماران مغزی می پردازیم. همچنین نقش کمک پرستار

دارای گواهینامه برای نگهداری از این بیماران را مورد بررسی قرار می دهیم.

نقش کمک‌پرستار دارای گواهینامه در نگهداری از بیماران فلج مغزی

کارکنان مراقبت‌‌های بهداشتی و خدمات درمانی نقش ارزشمندی در کار با این جامعه ایفا

می‌کنند. این کارمندان باید از مسائل مربوط به رشد و مشکلات پزشکی آگاه باشند و

همچنین، باید بتوانند به خانواده‌ها کمک کنند تا مشکلات را حل کنند.

از آن‌جا که این اختلالی است که اکثراً در کودکان دیده می‌شود، کارمندان باید بدانند رشد

غیرعادی چیست. مشاهده‌ی مشکلات و شدت ناهنجاری‌های حرکتی جای تأمل و بررسی

دارد. کودکان در مراحل مهم و نقاط عطف اعمال حرکتی تأخیر نشان می‌دهند.با این حال،

ممکن است زبان و موفقیت‌های اجتماعی آن‌ها نرمال باشد.

اولین نشانه های بیماران مبتلا به فلج مغزی

از اولین نشانه‌ها این است که تسلط بر دست تا سال‌های پیش از مدرسه رشد نمی‌کند.

سینه‌خیز رفتن ممکن است متفاوت و مثل یک پرش کوتاه باشد یا این که ممکن است کودک

با یک دست سینه‌خیز برود تا خودش را حرکت بدهد در حالی که دست یا پای مقابلش را

می‌کشد.

همچنین ممکن است کودک روی پنجه‌های پا راه برود، ناهماهنگی نشان دهد، و حرکات غیرارادی

داشته باشد. نشانه‌های حرکتی دیگر عبارتند از کنترل ضعیف سر بعد از سه ماهگی، سفت

شدن دست‌ها و پاها، وضعیت اندامی شل یا ناهمگون، ناتوانی در راست نشستن بدون کمک

در هشت ماهگی، تشنج، نقایص حسی، گاز گرفتن زبان که همچنان بعد از شش ماهگی ادامه

داشته باشد، تحریک‌پذیری بیش از حد، مشکلات تغذیه‌ای، و توجه و علاقه‌ی کم به محیط .

هدف، شناسایی و تشخیص زودهنگام به منظور افزایش حرکت، مهارت‌های زبانی، و استقلال

است. از آن‌جا که این اختلال دائمی است اما پیشرونده نیست، ورزش‌درمانی یا تن‌درمانی

بسیار مهم است.

والدین هم در مراقبت و نگهداری از کودکان مبتلا به فلج مغزی نقش بسیار مهمی دارند. مهم است

که اهداف و تمایلات آن‌ها و همچنین هماهنگی آن‌ها در همه‌ی جنبه‌های مراقبت مورد بررسی

قرار گیرد. یک کودک برای پیشرفت در مراقبت از خود و توانمندسازی نیاز به یک تیم چندرشته‌ای دارد.

بسیاری از کودکان از وسایل حرکتی مانند بریس، اسپلینت (آتل)، قالب‌های محافظ، یا ویلچر و وسایل

کمکی برای ایستادن استفاده می‌کنند. همچنین ممکن است برای خوردن و نوشتن از وسایل

مخصوصی استفاده کنند.

اغلب بیماران جراحی‌های اصلاح‌کننده دارند و برای کمک به کنترل اسپاسم عضلات یا تشنج، از

چندین دارو استفاده می‌کنند.ارزیابی باید شامل تشخیص انقباض ضعیف ماهیچه‌، مشکلات خوردن،

نیازهای تغذیه‌ای، مشکلات بلع، یبوست، و بی‌اختیاری باشد.

توجه به تغذیه و تحرک در بیماران مبتلا به فلج مغزی

کودکی با فلج مغزی اسپاستیک انرژی زیادی می‌طلبد و برای این که تغذیه‌ی کافی داشته

باشد نیاز به مصرف بیش‌تر غذا دارد. دقت داشته باشید که نیازهای تغذیه‌ای کودک به علت

مشکلات جویدن و بلعیدن، ممکن است چالش‌برانگیز باشد.

برخی بیماران هم فعالیتی ندارند. برای این بیماران، مهم است که به منظور پیشگیری از پرخوری

و چاقی، رشد تحت کنترل باشد. نمودار قد و وزن راه خوبی برای کنترل رشد کودک است. ارزیابی

روتین پوست هم برای کودکانی که تحرک محدود دارند و همچنین برای بیمارانی با وسایل

کمکی مثل ویلچر و بریس، بسیار مهم است.

والدین می‌توانند در این ارزیابی شرکت کنند و ممکن است در مورد تغذیه و داروها نیاز به مشاوره

داشته باشند. هرگونه نشانه‌ی جدید یا نشانه‌ی شایعی می‌تواند بسیار مهم باشد، پس

سریع با پرستار تماس بگیرید.

مشاهدات دیگر مربوط به تحرک و انقباض ماهیچه عبارتند از هماهنگی، رفلکس، وضعیت ایستادن،

فعالیت‌های حرکتی درشت و ظریف، و حرف زدن.

دقت کنید ببینید فرد بیمار چطور فعالیت‌های زندگی روزانه‌اش را انجام می‌دهد. برای مثال،

ببینید بیمار خودش می‌تواند حمام کند یا لباس بپوشد؟ آیا به طور منظم در خوردن، نقل و انتقال،

یا راه رفتن نیاز به کمک دارد؟ همچنین مهم است که شبکه‌ی حمایتی، موقعیت مسکن، وضعیت

رفت و آمد، و آموزش بیمار را بررسی کنید.

هدف این است که برای والدین و کودک، نیازهای مراقبتی فراهم شود که کل خانواده را حمایت

می‌کند. مدیریت مشکلات و پیشگیری از آن‌ها، افزایش تحرک، به حداکثر رساندن ارتباطات، یادگیری

و تشویق به تعامل‌های اجتماعی می‌تواند کیفیت زندگی و بهزیستی این بیماران را افزایش دهد.

اگرچه معمولاً برای مراقبت و نگهداری از بیمار مبتلا به فلج مغزی یک تیم وجود دارد، کمک‌پرستاران

دارای گواهینامه می‌توانند برای این بیماران و والدین آن‌ها بسیار مفید و کمک‌کننده باشند.

اولین گام برای مراقبت و نگهداری از بیماران مبتلا به فلج مغزی

در اولین گام بسیار مهم است که به برنامه و طرح درمانی بیمار توجه شود تا مشخص شود

چه مداخله‌هایی نیاز است. اغلب بیماران دچار ضعف قوای ماهیچه‌ای و عدم کنترل عضلات

هستند. در این موارد، هدف باید دستیابی به حداکثر توان جسمی باشد. باید سن بیمار، وضعیت

رشدی، و دستاوردهای رشدی بیمار را در نظر گرفت. فعالیت‌ها ممکن است شامل مهارت‌های

حرکتی درشت و ظریف مثل نگهداشتن یک خودکار یا اسباب‌بازی باشد.

قرار دادن یک عروسک و تشویق برای دستیابی به آن هم می‌تواند مفید باشد. اطمینان حاصل

کنید که برای فعالیت‌ها زمان می‌گذارید تا کامل شوند. محدودیت حرکتی برای بهبود کشش

ماهیچه‌ها یا برای بیمارانی که فعالیت ندارند، ممکن است مشخص شود. بیمار ممکن است از

بریس استفاده کند. اطمینان حاصل کنید که بیمار و والدینش کاملاً می‌دانند که چطور باید از این

وسیله استفاده کنند. برای کودکان، بازی کردن و انجام فعالیت‌ها می‌تواند برای پیشرفت رشد

جسمی هم مفید باشد. به یاد داشته باشید که فعالیت‌ها ممکن است با سرعتی کم‌تر از حد

نرمال انجام شوند.

مراقبت های تغذیه ای در بیماران مبتلا به فلج مغزی

رژیم غذایی ممکن است به علت مشکلات جویدن و بلع نیاز به تعویض داشته باشد. همچنین

حواستان به افزایش نیازهای متابولیک باشد. ممکن است کمک‌پرستار دارای گواهینامه بخواهد

وزن و قد و وضعیت جذب غذا را بررسی کند.

خانواده باید به این فکر باشند که چطور کالری مصرفی کودک را افزایش دهند و اگر بیمار دچار

مشکل در بلع است چه نوع غذاهایی را می‌توان به او داد. اگر چنین وضعیتی وجود دارد، بیمار

باید موقع غذا خوردن کاملاً صاف بنشیند، و اگر نیاز است که به بیمار غذا خورانده شود غذا را

کاملاً ته دهان بیمار بگذارید، به خصوص در مواردی که مشکل زبانی وجود دارد.

ممکن است بیمار به غذای نرم یا میکس‌شده نیاز داشته باشد. مطمئن شوید که خانواده یاد

گرفته‌اند که برای اجتناب از آسپیراسیون ریوی (یعنی ورود غذا یا آب به درون ریه) قطعات خیلی

کوچک غذا را به بیمار بدهند و برای هر وعده‌ی غذایی وقت زیادی صرف کنند. هر تغییری در

وضعیت تغذیه باید سریع به پرستار اطلاع داده شود.

توجه به نیازهای هیجانی و عاطفی خانواده های بیماران مبتلا به فلج مغزی

در مورد تأثیری که کودک مبتلا به فلج مغزی بر خانواده دارد با خانواده صحبت کنید. به خانواده

اجازه دهید نیازهای هیجانی و عاطفی خود را پیدا کنند و ابراز کنند. به آن‌ها کمک کنید خدمات

اجتماعی را پیدا کنند، دستاوردهای کودک را مرور کنند، نسخه‌های داروها و مدیریت تشنج را

اگر نیاز است، مرور کنند. همچنین به کودک و خانواده‌ی او با مهارت‌های اجتماعی کمک کنید و

برنامه‌های اجتماعی برای کل خانواده تعیین کنید.

کمک‌پرستار دارای گواهینامه عضوی از تیم مراقبان است که مداخله‌ها را برای کمک به کودک یا

بزرگسال مبتلا به فلج مغزی اجرا می‌کند تا فرد به زندگی روزانه‌ی بهینه برسد و توانایی‌های

فرد افزایش یابد.

اگرچه درمانی برای فلج مغزی وجود ندارد، اما چندین درمان وجود دارد، که اگر جزیی از یک طرح

درمانی مداوم باشد، می‌تواند به بیمار و خانواده‌اش کمک کند. کمک‌پرستار آموزش‌دیده و دارای

گواهینامه در کمک به جلوگیری از مشکلات و حل آن‌ها و همچنین در بررسی مشکلات و مسائلی

که ممکن است به علت کاموربیدیتی‌ها یا ناتوانی در انجام وظایف پیش بیاید، جایگاه خاصی دارد.

آگاهی از نشانه‌ها و خدمات حمایتی می‌تواند برای خانواده بسیار ارزشمند باشد و به بیمار کمک

کند تا زندگی باکیفیت‌تری داشته باشد.

در مطلب بعدی دو نمونه از بیماران مبتلا به فلج مغزی و نوع برخورد با آنها مورد بررسی قرار می دهیم.

با هومینو همراه باشید.

فشار خون در سالمندان

پر فشاری خون یا فشار خون در سالمندان یکی از مهمترین عوامل خطر بیماریهای قلبی عروقی

و شایع ترین علت ایجاد سکته های مغزی در دوران سالمندی است. از طرف دیگر، ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ

ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ از جمله ﺑﻴﻤﺎریها و ﻋﻮارض ﻧﺎﺷﻲ از آنها ﻗﺮار دارد ﻛﻪ در ﺻﻮرت

اﺑﺘﻼء، ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ، ﺗﺸﺨﻴﺺ و درﻣﺎن ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم آنها، ﻣﻲ ﺗﻮان ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻄﺢ زﻧﺪﮔﻲ سالمندان را ارﺗﻘﺎء داد.

اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر ﺧﻮن از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻴﻤﺎریهاﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در دوران کهنسالی ﺷﻴﻮع ﻓﺮاوان داﺷﺘﻪ

وﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻣﻴﺰان ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان ﮔﺮدد. پرستار سالمند میتواند با

پایشهای منظم، از آسیبهای بیشتر این بیماری جلوگیری کند. ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﻤﺎران ﺳﺎﻟﻤﻨﺪ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر

ﺧﻮن بالا، در ﺳﺎلهای اﺧﻴﺮ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ، اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﻪ

ﻫﻨﮕﺎم و ﻫﺪف ﮔﺬاری در درﻣﺎن و ﻛﻨﺘﺮل ﺻﺤﻴﺢ عارﺿﻪ فشار خون در سالمندان ، ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺮ روی

ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ آنها ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺴﺰاﻳﻲ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻮد.

مهمترین مشخصه پرفشاری خون، بی علامت بودن آن است. بالاترین میزان فشار خون،

فشار سیستولیک” است که همان فشاری است که به هنگام انقباض ماهیچه قلب موجب

می‌شود تا خون از قلب به سایر نقاط بدن برسد. کمترین میزان فشار خون، “فشار دیاستولیک

است که فشار بین ضربانهای قلب محسوب می‌شود و مربوط به زمانی است که قلب در حالت

استراحت است. فشار خون نرمال و طبیعی، به فشار سیستولیک پایین تر از ۱۲۰ و فشار دیاستولیک

پایین تر از ۸۰ گفته می شود. اگر فشار سیستولیک بالاتر ۱۴۰ و دیاستولیک بیشتر از ۹۰ باشد،

فشار خون بالا است و نیاز به بررسی دارد. البته میزان فشار خون در افراد، در اثر موارد مختلف میتواند

افزایش یا کاهش پیدا کند. اگر فردی در طی یک هفته فشار خون بالاتر از حد نرمال داشت، حتما باید

پیگیریهای لازم را در این مورد انجام دهد.

درمان فشار خون در سالمندان

درمان این بیماری در افراد به این معنی است که فشار در افراد معمولی به کمتر از ۹۰/۱۴۰ و در

افراد مبتلا به دیابت و بیماری‌های کلیوی به ۸۵/۱۳۰ برسد. فشار خون به طور عمده با استفاده از

تغییر شیوه زندگی بیماران و سپس با استفاده از دارو درمانی بهبود می-یابد. تغییر شیوه زندگی شامل موارد زیر است:

  • کاهش وزن
  • ترک کردن سیگار
  • داشتن یک برنامه غذایی مناسب (برنامه غذایی مناسب شامل غذاهای کم چربی، کم سدیم و مصرف روزانه میوه و سبزیجات است)
  • انجام ورزش های مناسب به خصوص ورزش های هوازی

بعد از تغییر شیوه زندگی داروهای زیر نیز می توانند به کنترل فشار خون در سالمندان کمک کننده باشد:

هیدروکلروتیازید

یکی از داروهایی است که در ابتدای این بیماری به سالمندان داده می شود. این دارو باعث افزایش حجم

ادرار می شود. بنابراین توصیه می شود، سالمندان این دارو را در صبح مصرف کنند تا از بروز مشکلات

مربوط به خواب جلوگیری شود.

کاپتوپریل

کاپتوپریل جهت کاهش فشار خون بالا و دیگر بیماریهای قلبی مورد استفاده قرار میگیرد. بهتر است، اولین

مصرف دارو را شب پیش از خواب شروع کرد زیرا امکان سرگیجه در اولین نوبت مصرف وجود دارد. اکثرا توصیه

میشود این دارو صبح ها مصرف شود زیرا احتمال فراموش کردن آن کمتر است. در صورت تجویز بیش از یک

قرص در روز، قرص ها را باید با فاصله مناسب و یک اندازه (هر ۱۲ ساعت یا هر ۸ ساعت) مصرف کرد.

لوزارتان

لوزارتان از پرمصرفترین داروهای قلبی در ایران است که تاثیر بسیار خوبی بر فشار خون دارد. مصرف این

دارو به صورت منظم باعث تاثیرگذاری بهتر و بیشتر آن میگردد، پرستار سالمند در منزل زمان مشخصی

در روز را برای مصرف این دارو تعیین میکند. همچنین مصرف این دارو می تواند احتمال بروز عوارضی همچون

سرگیجه و از حال رفتن را تشدید کند، به همین دلیل، این سالمندان نیازمند مراقبت و توجه خاصی هستند.

در ﻛﺸﻮر ﻣﺎ جمعیت ﮔﺮوه سالمندان ﺑﺴﺮﻋﺖ در ﺣﺎل رﺷﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ، از این رو سالمندان نیازمند ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰی

منظمی، در جهت ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﻴﺎزﻫﺎی آﻧﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﺎوتهای ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ هستند.

پرستار سالمند در منزل به این افراد کمک میکند تا علاوه بر درمان بیماری فشار خون، کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.