حفره چاه فاضلاب

در شهرهایی که فاقد سیستم انتقال فاضلاب شهری (اگو) هستند برای دفع فاضلاب ساختمانها

چاه جذبی فاضلاب حفر می شود. یک حلقه چاه فاضلاب شامل اجزاء زیر است:

-میله چاه،

-انبار چاه،

-طوقه چاه،

-گلدان ورودی چاه و دال بتنی روی گلدان (درپوش بتنی چاه)،

​

میله چاه

استوانه ای است عمود بر زمین و به قطر ۸۰ تا ۱۰۰ سانتی متر. طول میله چاه بستگی به جنس

زمین محل دارد. میله چاه حداقل ۱۲ متر طول دارد و معمولا تا جایی ادامه دارد که چاه کن به رگه

ماسه ای و سنگی برسد. این نوع بستر خاک قابلیت جذب آب را دارد.

جهت عمودی میله چاه در تمام مسیر باید رعایت شود و در صورت رسیدن به تخته سنگ باید محل

حفر چاه تغییر کند و یا اینکه با دینامیت سنگ را از مسیر برداشت.

انبار چاه

در انتهای میله چاه، تونلهایی به طرفین حفر می شود تا تماس فاضلاب با بستر زمین افزایش یابد

و آب بیشتری جذب شود.عمق انبار چاه بستگی به کاربری ساختمان و جمعیت آن دارد.

مسیر حفر انبار چاه باید به گونه ای باشد که بیشترین تماس فاضلاب را با بستر شنی زیرین فراهم کند.

در زمینهای شیبدار، مسیر انبار عمود بر جهت شیب است. مثلا اگر شیب زمین شمال به جنوب باشد،

بهتر است انبار شرق به غرب حفر شود.

طوقه چاه

مطابق شکل بالا، در میله چاه، ۱ تا ۲ متر پایینتر از سطح زمین، لبه ای ایجاد می کنند و با اتکا به آنجا

آجرچینی را بشکل مخروط شروع می کنند.

این مخروط در نزدیکی سطح زمین به حدود ۲۰ تا ۳۰ سانتیمتر می رسد.

طوقه چاه در تماس دائم با آب قرار دارد و ملات مورد استفاده در آن “ماسه و آهک” می باشد که در برابر آب مقاوم است.

طوقه چینی باید با دقت فراوانی انجام شود، زیرا تاکنون موارد زیادی از ریزش آن به فوریتهای آتشنشانی گزارش شده است.

گلدان چاه و دال بتنی روی آن

آب در عین نرمی، قدرت تخریب قابل توجهی دارد، تخته سنگهای سوراخ شده در پای آبشارها شاهدی

بر این موضوع است.

بمنظور جلوگیری از شستشو و تخریب میله چاه توسط آب فاضلاب، مقطعی شبیه به شکل زیر را در دهانه

آن قرار می دهند تا آب بصورت عمودی وارد میله شود و با دیواره و طوقه برخورد نکند.

​

ترجیحا محل حفر چاه باید در مناطق کم رفت و آمد ساختمان قرار داشته باشد، مانند زیر پله یا کنج پارکینگ.

در صورتیکه این امکان فراهم نباشد، باید روی چاه با دال بتنی پوشانده شود. دال بتنی روی گلدان چاه قرار

می گیرد و از ریزش آن جلوگیری می کند.

کول

در صورتیکه خاک دیواره میله چاه ریزشی باشد از کَوَل برای کنترل ریزش آن استفاده می شود.

​

تعداد و محل احداث چاه

در هر ساختمانی حداقل ۲ حلقه چاه فاضلاب حفر می شود، یکی برای فاضلاب سرویسهای

بهداشتی و یکی برای فاضلاب آشپزخانه. این دو فاضلاب نباید به یک چاه ریخته شوند.

در صورتیکه آب آشامیدنی ساختمان از آب چاه تامین می شود، باید بین چاه فاضلاب و چاه آب

حداقل ۳۰ متر فاصله باشد تا آلودگی های فاضلاب به آب آشامیدنی منتقل نشود.

هواکش چاه

هواکش چاه لوله ای است که امکان تخلیه هوا را از چاه ایجاد می کند، در غیاب هواکش چاه،

فاضلاب به کندی به پایین می رود و گویی چاه گرفته باشد.

بعضا از لوله ناودانی پشت بام بعنوان لوله هواکش چاه استفاده می شود که اصولی نیست.

زیرا در صورت بارندگی این لوله در حال انتقال آب به چاه است و هواکشی را بدرستی انجام نمی دهد.

نگهداری از چاه

فاضلاب در اثر تماس با هوا تخمیر شده و تجزیه می شود. نباید در فاضلاب ساختمانی روغن و چربی

(مخصوصا روغن موتور) ریخته شود، این مواد سرعت پر شدن چاه را افزایش می دهند زیرا روغن از فاضلاب

سبکتر است و همواره روی آن باقی می ماند و مانع از تماس مستقیم فاضلاب با هوا می شود.

مصالح ساختمانی (مانند گچ و سیمان) باعث گرفتگی چشمه های جذب آب در انبار چاه می شوند.

حوضچه سپتیک

در مناطقی که امکان حفر چاه فاضلاب نباشد (مثلا شمال کشور که سطح آب بالاست، یا مناطقی که

زمین آنها به بستر شنی نمی رسد) بجای حفر چاه فاضلاب، از روش حوضچه سپتیک استفاده می شود.

در این روش ۲ یا حتی ۵ حوضچه سپتیک را بصورت سری بهم وصل می کنند و مطابق شکل زیر، فاضلاب

پس از عبور از هر حوضچه مقداری از ناخالصی های خود را از دست می دهد.

​

کول گذاری چاه

کول گذاری چاه چیست؟

در روش کول گذاری و طوقه چینی چاه فاضلاب، کول هایی از سیمان درست میکنن و

کول ها رو طوری میذارن که دور چاه رو کاملا بپوشونه. کول های گذاشته شده با

افزایش استحکام بدنه چاه، از ریزش چاه جلوگیری میکنن، با این کار علاوه بر

افزایش عمر چاه، چاه فرسوده مثل روز اول کارایی داره.

البته از کول ها در ساختن قنات نیز استفاده میکنن، به این صورت که

تونل های قنات رو با کول محکم میکنن.

کول گذاری چاه به چه منظور انجام میشود؟

خونه هایی که عمر چاه اونا بیشتر از ۳۰ سال هست، هر لحظه ممکنه ریزش کنن.

دو حالت برای چاه های قدیمی وجود داره، یا چاه کمی از میله خودش رو از دست داده و

میشه چاه رو کول گذاری کرد و یا خیلی ریزش کرده و کاملا خراب شده، در اینصورت باید

چاه رو پر کرد و بجای اون چاه دیگه ای حفر کرد. چاه هایی رو که میشه ترمیم کرد افراد فنی کار

با تخلیه چاه و کول گذاری، چاه رو بازسازی میکنن.

در حالت کلی استفاده از کول داخل چاه مناسبه و منفعت های زیادی داره، چون علاوه بر

جلوگیری از ریزش خاک، از ورود خاک به داخل آب جلوگیری میکنه.

انواع کول در کول گذاری چاه

کول ها معمولا بتنی هستن و بسته به نوع چاه، دو نوع کول داریم:

1. کول گرد (میله ای)
2. کول بیضی (انباری)

کول گرد

قطر کول های استاندارد بطور معمول ۶۰، ۷۰، ۸۰، ۹۰ و ۱۰۰ سانتی متره که با ارتفاع ۲۵ سانتی متر،

قطر هرطرف بتنی کول ۵ سانتی متر هست. هر ۴ تا قالب کول برابر ۱ متره که با توجه

به چاه حفر شده، توسط مقنی استفاده میشه.

کول بیضی

میشه با تسمه‌ ی عدل بندی فنری کول ها رو تقویت کرد که در صورت ترک برداشتن یا

آسیب دیدن با خاصیت فنری تا زمان تخلیه شکل خودش رو حفظ کنه.

کول میلگرد و تسمه دار چه تفاوتی دارند؟

استفاده از کول های دارای تسمه بیشتر توصیه میشه، چون قیمت کول میلگرد بالاتره و

به صرفه نیست. همچنین زمان زیادی صرف خمکاری میلگرد و بستن دو سر اون برای گذاشتن توی قالب میشه.

کول گذاری چاه چطور انجام میشود؟

برای کول گذاری دهانه چاه رو باز میکنن و کول ها رو یکی یکی داخل چاه میذارن.

این کار رو از پایین تا بالا انجام میشه. کول ها مثل ستون برای چاه، از چاه در برابر ریزش محافظت میکنن.

با ساختن ستون استحکام ستون بیشتر میشه.

حفر چاه فاضلاب

چرا چاه پر می شود؟

۱. در زمینهای غیر ماسه ای، عدم کشش و مکش آب در خاک بوجود می آید که به علت

کم قطر بودن چاه و نداشتن انباری، چاه در زمانی مشخص پر می شود و تخلیه مکرر چاه دیگر اثر مطلوبی ندارد.
۲. در زمینهای شنی، خطر پرشدن چاه فاضلاب به مراتب کمتر از زمینهای خاکی است.

علت پرشدن این گونه چاه ها قوام و ضماری است که از فضولات، کف صابون و چربی ها بر جداره دیواره

چاه نشست می کنند و سبب عدم مکش آب می شوند.

دلایل حفر چاه فاضلاب

۱. از بین رفتن کارایی چاه قدیمی ساختمان و عدم توانایی در جذب آب ورودی و پر شدن به

صورت متناوب و عدم تاثیر تخلیه چاه بر کارایی چاه.
۲. کافی نبودن یک چاه برای ساختمان و نیاز به احداث چاه دیگر.
۳. احداث ساختمان جدید که با توجه به نوع ساختمان باید عملیات حفر چاه فاضلاب مناسب انجام شود.
۴. وجود خطر ریزش چاه کهنه، که در این مواقع نیز باید چاه کهنه کاملا پر شده و چاه جدیدی

در قسمت دیگری حفر شود.

تاثیر نوع خاک بر حفر چاه فاضلاب

عمق چاه به خاک و موقعیت محلی منطقه بستگی دارد. نوع خاک در نواحی مختلف به ۳ نوع تقسیم می شود:
خاک رسی: این نوع خاک خاصیت جذب خیلی کمی دارد و آب را در خود نگه می دارد (مانند پنبه).
خاک شنی: این نوع خاک جذب آب بسیار بالایی دارد و آب در آن به راحتی نفوذ کرده و به پایین منتقل می شود.
خاک ماسه ای (ماسه بادی) : جذب آب در این نوع خاک ضعیف بوده و بعد از جذب مقدار کمی آب، خاک اشباع می شود .

محل حفر چاه فاضلاب

اولین گام در حفر چاه فاضلاب، مشخص کردن مکان مناسب حفاری است که باید توسط یک کارشناس با

توجه به شرایط ساختمان مشخص شود. حفر چاه فاضلاب مناسب برای ساختمان نیاز به تخصص خاصی دارد

که هر فرد عادی قادر به انجام آن نمی باشد.
محل حفر چاه باید جایی باشد که رفت و آمد کمتر در آنجا انجام شود.

همانند زیر پله‌ها، حیاط خلوتها و غیره، در ضمن چاه باید به لوله ‌های فاضلاب عمودی نزدیک باشد

تا حتی‌ الامکان از لوله‌کشی فاضلاب به صورت افقی جلوگیری شود چون خطر مسدود شدن

لوله‌های افقی بیشتر است.
اگر که مجبور باشیم چاه را در محل های پر رفت و آمد همانند راهروها یا کف آشپزخانه و

یا پذیرایی حفره کنیم، باید پس از طوقه‌چینی روی آن را بوسیله یک دال بتنی بپوشانیم.

اجرای این دال بتنی که هزینه زیادی هم ندارد در صورت ریزش کردن طوقه چاه مانع سقوط افراد به درون آن میشود.
اگر که در محلی آب آشامیدنی ساکنین ساختمان از چاه آب تامین می شود چاه فاضلاب و چاه آب

باید به اندازه کافی از یکدیگر دور باشند ( در حدود ۳۰ متر ) چون در غیر این صورت چاه آب بوسیله

باکتری ‌‌های موجود در فاضلاب آلوده خواهد شد.
پس از تعیین محل حفاری چاه فاضلاب، باید نوع چاه مناسب برای دفع فاضلاب انتخاب شود.

انتخاب نوع چاه فاضلاب بستگی به جنس خاک، نوع زمین و سطح آب زیر زمینی منطقه ی مورد نظر دارد.