چگونه زخم را پانسمان کنیم؟

آیا تا به حال یک زخم باز را دیده‌اید؟ زخم باز یک جراحت در سطح پوست است

که باعث نمایان شدن قسمت‌های زیر پوست شده و معمولا موجب خونریزی خارجی می‌شود.

این نوع زخم‌ها در هر وسعتی به سرعت عفونی شده و میکروب‌ها می‌توانند سریع به لایه‌های

عمقی‌تر پوست گسترش یافته و وارد گره‌های لنفاوی شده و از این مسیر تا سراسر بدن گسترش یابند.

بنابراین روی تمام زخم‌ها باید به درستی تمیز و پوشیده شود و پوشش آن نیز ثابت گردد.

پوشاندن صحیح زخم به کنترل خونریزی، جلوگیری از آلودگی و جذب خون و

ترشحات زخم کمک می‌کند و موجب التیام سریع زخم می‌شود.

آیا می‌دانید زخم‌های باز انواع مختلفی دارند و تشخیص نوع آن‌ها در

ارائه کمک‌های اولیه مناسب بسیار موثر است؟

انواع زخم باز

خراشیدگی یا ساییدگی: این زخم در اثر ساییده شدن لایه فوقانی

پوست ایجاد می‌شود. به دلیل آن‌که بیشتر اعصاب این لایه آسیب می‌بینند،

زخم دردناک، ولی خونریزی قابل توجه نیست. خراشیدگی اگر وسیع باشد

یا ذرات خاک یا اجسام خارجی در آن فرورفته باشد، می‌تواند جدی و خطرناک باشد.

اقدامات: چنانچه جسم خارجی به طور سطحی در پوست فرورفته است، آن را به آرامی با

آب و صابون بشویید و زخم را با بتادین، ضدعفونی و پانسمان کنید.

 

بریدگی: زخمی است که لبه‌های صاف داشته و شبیه بریدگی جراحی یا بریدگی با

لبه کاغذ است. این زخم، سوزش زیادی داشته و شدت خونریزی در این نوع زخم،

بسته به عمق بریدگی، محل و اندازه زخم متفاوت است.

 

پاره‌شدگی: زخمی است عمیق که دارای لبه‌های ناصاف بوده و در اثر اجسام تیزی مانند
شیشه ایجاد می‌شود. در این جراحت، بافت‌های زیرین پوست آسیب دیده و
احتمال خونریزی شدید زیاد است.
اقدامات: در بریدگی و پاره‌شدگی اولویت با کنترل خونریزی به وسیله فشار مستقیم است.

لبه‌های زخم را به هم نزدیک کنید. عضو را بی‌حرکت و کمی بالاتر از سطح قلب قرار داده

تا از درد و خونریزی آن کاسته شود. چنانچه جسم خارجی در زخم باقی مانده آن را خارج نکنید.

زخم را ضدعفونی و پانسمان کنید و مصدوم را به نزدیک‌ترین مرکز درمانی برسانید.

برای آن‌که خود را از بیماری‌های احتمالی دور کنید، در هنگام تماس با خون، از
دستکش معاینه یا یک کیسه پلاستیک استفاده کنید

کنده‌شدگی: زخمی است که قسمتی از پوست یا عضله از بدن جدا یا آویخته شود.

اقدامات: سطح زخم را تمیز و جلوی خونریزی را بگیرید. اگر قسمتی از پوست یا عضله آویزان

شده آن را در محل اولیه خود قرار دهید و روی آن را ببندید و بلافاصله مصدوم را به مرکز درمانی برسانید.

سوراخ‌شدگی: زخمی عمیق که در اثر وارد شدن یک جسم نوک تیز ایجاد می‌شود.

این جراحت همیشه باعث خونریزی شدید نمی‌شود، ولی در سوراخ‌شدگی‌های شکم و

قفسه سینه ،احتمال خونریزی‌های شدید و مرگ زیاد است.

اقدامات: ابتدا اجازه دهید چند لحظه‌ای خونریزی جریان یابد تا میکروب‌های داخل زخم

به همراه خون خارج شوند. محل زخم را ضدعفونی کنید و در صورتی که جسم خارجی

در آن فرورفته است، آن را خارج نکنید، چرا که با خروج جسم بر شدت خونریزی افزوده می‌شود.

بنابراین جسم را با پانسمان ثابت کنید و مصدوم را به بیمارستان منتقل کنید.

توصیه‌هایی درباره پانسمان زخم

– بتادین با نام (پوویدون آیوداین)‌ یک محلول میکروب‌کش قوی بوده و می‌تواند

تمام انواع باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و سایر میکروارگانیسم‌ها را نابود سازد.

نکته بسیار مهم آن که این محلول تا زمانی که روی پوست خشک نشود، هیچ اثری ندارد.

 

– از نفوذ بتادین به داخل زخم باز خودداری کنید، چراکه به دلیل داشتن املاح ید

ممکن است موجب حساسیت در افراد شود.

 

– برای پوشاندن زخم از پنبه استفاده نکنید، چراکه اغلب پنبه‌ها غیراستریل هستند.

 

– بدون نظر پزشک از پماد آنتی‌بیوتیک استفاده نکنید، چراکه پماد جلوی خون‌گیری

بافت اطراف زخم را گرفته و ترمیم را به تعویق می‌اندازد.

 

– در صوتی که زخم عمیق، خونریزی شدید و دو لبه زخم به‌هم نمی‌رسند،

برای بخیه زدن به بیمارستان مراجعه کنید.

 

– تعویض پانسمان را هر روز و اگر مرطوب یا کثیف شد، زودتر انجام دهید.

 

– از کندن دلمه زخم اجتناب کنید، چراکه ترمیم را مختل می‌کند و خطر عفونت را افزایش می‌دهد.

 

– اگر محلول ضدعفونی‌کننده در دسترس نبود، برای تمیزکردن زخم از آب و صابون استفاده کنید.

بیشتر بخوانیم
عوض کردن پانسمان
تزریق در عضلات

چرا پانسمان زخم را باید عوض کرد؟

ایجاد زخم روی پوست، راهی برای ورود هر گونه میکروب به داخل بدن می باشد.

بنابراین آسیب سد دفاعی بدن (پوست) و بروز هر گونه زخمی را باید جدی گرفت و

هر چه زودتر آن را پانسمان کرد تا دچار عفونت نشود.هدف از پانسمان و مراقبت کردن از زخم،

بهبود سریع تر آن و جلوگیری از بروز عفونت می باشد.

خوشبختانه بسیاری از زخم های ایجادشده روی پوست، سطحی هستند و پس از مراقبت لازم،‌بهبودی کامل پیدا می کنند.

اما اگر زخمی شدید بود، باید به پزشک مراجعه کرد و حتما در مورد نحوه تعویض پانسمان زخم، از او سوال کنید. اگر به تشخیص پزشک، تعویض پانسمان تنها در تخصص او بود، برای تعویض پانسمان به پزشک مراجعه کنید.

 

روش تعویض پانسمان زخم در منزل

مواد لازم برای تعویض پانسمان زخم عبارتند از:

– آب مقطر یا جوشیده

– صابون

– سرنگ پلاستیکی

– گاز استریل

 

۱- ابتدا آب جوشیده یا مقطر را با مقداری نمک مخلوط کنید و کنار بگذارید.

می توانید از محلول کلریدسدیم آماده که در داروخانه به فروش می رسد، استفاده کنید.

 

۲- دست های خود را با آب و صابون بشویید تا از آلودگی زخم جلوگیری کنید .

 

۳- پانسمان قبلی زخم خود را در جهت رویش موهای بدن،
از روی زخم به آرامی جدا کنید.

یکی از مهم ترین دلایل تعویض پانسمان زخم، آلوده شدن پانسمان با عفونت یا خون
است که اگر بیش از حد در کنار زخم بماند، ایجاد عفونت بدتری می کند

۴- پانسمان قبلی را دور بیندازید و دست های خود را بشویید. اگر زخم دچار عفونت شده
است، پانسمان جداکرده را درون کیسه فریزر قرار دهید و درب آن را محکم ببندید.
سپس در سطل زباله بیندازید.
۵- محلول آب نمکی را که تهیه کرده اید، با استفاده از سرنگ پلاستیکی روی زخم
بریزید تا محل را ضدعفونی کند.
۶- پس از شستشوی محل زخم، با استفاده از گاز استریل، هر گونه اضافاتی که بر روی زخم
مانده است را پاک کنید. این کار را با آرامی انجام دهید تا موجب خونریزی بیشتر نشود.
از گاز استریل برای خشک کردن محل زخم نیز می توانید استفاده کنید.
۷- با دقت بسیار، پانسمان جدید را روی زخم ببندید. از تماس پانسمان جدید با هر
گونه شی خودداری کنید. همچنین از باز بودن پانسمان به مدت زیاد خودداری کنید،
زیرا میکروب ها را جذب می کند و آلوده می شود.
دلایل تعویض پانسمان زخم
۱- آلودگی پانسمان: یکی از مهم ترین دلایل تعویض پانسمان زخم، آلوده شدن
پانسمان با عفونت یا خون است که اگر بیش ازحد در کنار زخم بماند،
ایجاد عفونت بدتری می کند.

۲- محیط زندگی: اگر شرایط زندگی به گونه ای باشد که پانسمان زخم، طی مدت کوتاهی
کثیف می شود، باید نسبت به تعویض آن اقدام کرد. بنابراین به همه افراد نمی توان
توصیه واحدی کرد که طی زمان مشخصی پانسمان را عوض کنند؛ مثلا فردی که
در بیمارستان بستری است، با کسی که طی روز دایما در حال جابجایی و
تحرک است، فرق می کند.
۳- محل زخم: محل زخم می تواند دلیلی برای زمان تعویض پانسمان آن باشد،
مثلا اگر پانسمان در قسمت مفاصل قرار داشته باشد (مفصل آرنج یا زانو که دایما در حال حرکت است)،
در مقایسه با پانسمان زخمی که در محل بی تحرک قرار دارد مثل شکم و یا پشت، بیشتر
احتمال دارد که دچار مشکل شود و فرد باید نسبت به تعویض آن اقدام کند.

 

۴- جنس پانسمان: برخی پانسمان ها، جنس مقاوم تر و بهتری نسبت به بقیه دارند.
بنابراین میزان تعویض پانسمان در حالت غیرمقاوم افزایش می یابد.

قبل از پانسمان جدید، چند دقیقه زخم خود را باز بگذارید تا پوست شما نفس بکشد و
پس از چند دقیقه، اقدام به بستن پانسمان جدید کنید

نکات لازم برای تعویض پانسمان زخم
– اگر پزشک توصیه دیگری به شما کرد، آن را انجام دهید، زیرا زخم های مختلف،
نکات بهداشتی متفاوتی دارند.
– قبل از پانسمان جدید، چند دقیقه زخم خود را باز بگذارید تا پوست شما نفس بکشد
و پس از چند دقیقه، اقدام به بستن پانسمان جدید کنید.
– اگر هنگام تعویض پانسمان، متوجه هر گونه حالت غیرطبیعی در زخم خود
شدید، به پزشک بگویید.
– توصیه می شود روزانه یک مرتبه پانسمان زخم خود را عوض کنید.
اگر غیر از این باشد، پزشک به شما خواهد گفت.
– هر گونه نشانه عفونت در محل زخم (قرمزی، سوزش، ترشح غلیظ و
سبز و یا بوی زننده) را باید به پزشک گفت.
– تغذیه مناسب، نوشیدن مایعات کافی، رژیم پر پروتئین و حاوی آهن و روی
و ویتامین ها برای بهبود سریع تر زخم توصیه می شود.
– تحرک بدنی داشته باشید و فعالیت ورزشی انجام دهید تا ترمیم زخم
به طور کامل انجام شود.
 شستن دست ها قبل از تعویض پانسمان، هرگز فراموش نشود.

بیشتر بخوانیم

عوض کردن پانسمان