شانه یخ زده یا “چسبندگی کپسول شانه” عارضه‌ای است که درد ،بی حرکتی و
خشکی مفصل شانه مشخصه اصلی آن به شمار می‌رود. علایم خشکی شانه،
درد و بی حرکتی معمولاً به تدریج شروع، به مرور زمان تشدید و در نهایت عموماً
ظرف یک تا سه سال برطرف می‌شود.. شانه یخ زده حدود ۲ درصد افراد جامعه را
درگیر میکند. و معمولاً در سنین ۴۰ تا ۶۰ سالگی خود را نشان می‌دهد. این بیماری
در میان زنان شایع‌تر است.
مراحل
در شانه یخ‌زده و خشکی شانه ، کپسول شانه ضخیم‌تر و تنگ‌تر می‌شود. رشته‌های
سخت موجود در این بافت سخت‌تر می‌گردند. در بسیاری از موارد مایع مفصلی کاهش
می‌یابد. در این شرایط شما قادر نخواهید بود – چه به‌تنهایی و چه با کمک دیگران- شانه
خود را حرکت دهید. این بیماری معمولاً در سه مرحله پیشرفت می‌کنند.
شروع انجماد
در مرحله شروع انجماد به‌تدریج یک درد فزاینده‌ای را تجربه خواهید کرد. همچنان که درد شما
بیشتر می‌شود، دامنه حرکتی شانه شما نیز کاهش می‌یابد. مرحله شروع انجماد معمولاً
بین ۶ هفته تا ۹ ماه طول می‌کشد.
مرحله انجماد
ممکن است در طی این مرحله درد بهبود پیدا کنند اما سفتی شانه‌ها باقی می‌ماند.
در طی ۴ الی ۶ ماهه مرحله انجامد، انجام فعالیت‌های روزمره بسیار سخت خواهد بود.
مرحله ذوب
در مرحله ذوب حرکت شانه به آرامی بهبود پیدا میکند. بازگشت کامل یا بهبود نسبی
دامنه حرکتی شانه‌ها معمولاً شش ماه تا دو سال طول می‌کشد.
در شانه یخ‌زده، بافت نرم کپسول شانه، ضخیم، سفت و ملتهب می‌شود.
علت‌ها و دلایل شانه یخ‌زده
علل شانه یخ‌زده به طور کامل شناخته شده نیست. هیچ رابطه مشخصی با شغل
فرد ندارد. برخی از فاکتورها ابتلا به شانه یخ‌زده را افزایش می‌دهند:
- دیابت:شانه یخ‌زده در افراد دیابتی بیشتر رخ می‌دهد ممکن است. ۱۰ تا ۲۰ درصد
- افراد مبتلا به دیابت، دچار این بیماری شوند. مکانیسم اثر آن هنوز شناخته شده نیست.
- بیماری‌های دیگر: برخی از مشکلات پزشکی دیگر را با شانه یخ‌زده مرتبط دانسته‌اند،
- از جمله: کم‌کاری تیروئید، پرکاری تیروئید، بیماری پارکینسون، و بیماری‌های قلبی.
- بی‌تحرکی: بی‌تحرک ماندن شانه پس از یک دوره زمانی (به دلیل عواملی همچون:
- عمل جراحی، شکستگی یا آسیب‌های دیگر) احتمال بروز شانه یخ‌زده را افزایش می‌دهد.
- برای جلوگیری از شانه یخ‌زده بلافاصله پس از آسیب یا جراحی بیمار باید شانه خود را به
- میزانی که پزشکان تجویز می‌کنند حرکت دهد.
معمولاً درد شانه یخ‌زده آزاردهنده و شدید است. معمولاً در طول دوره بیماری و زمانی
که دست خود را حرکت می‌دهید بدتر می‌شود. معمولاً درد در ناحیه بیرونی شانه و گاهی
اوقات در بازو واقع می‌شود.
معاینات پزشکی
معاینات فیزیکی
پس از بیان سوابق پزشکی و علائم، متخصص فیزیوتراپی شانه شما را معاینه میکند.
ممکن است متخصص فیزیوتراپی با دقت و مهارت بالا، شانه‌های شما را در جهت‌های خاصی
حرکت دهد تا دردناک بودن ناحیه و محدودیت‌های حرکتی شانه را مشخص کند. هنگامی که
شخص دیگری شانه شما را به حرکت درآورد، به آن “دامنه حرکتی منفعل” می‌گویند. سپس
از شما می‌خواهد خودتان شانه‌هایتان را حرکت دهید تا ” دامنه حرکتی فعال” شما را نیز بررسی نماید.
افراد مبتلا به شانه یخ‌زده هم به صورت فعال و هم به صورت منفعل، دامنه حرکتی‌شان محدود می‌شود.
درمان شانه یخ‌زده معمولاً نیاز به جراحی ندارد و بسته به شرایط، درمان با آموزش تمرینات
خاص آغاز می‌شود. اغلب برای تسکین درد و التهاب، از داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی
(NSAIDs) استفاده می‌شود. ممکن است برای افرادی که قادر به تحمل داروهای (NSAIDs)
نمی‌باشند و یا دردشان شدید است، داروهای تخدیری نیز تجویز شود. بااین‌حال، درمان اصلی،
فیزیوتراپی است. بی‌درنگ پس از تشخیص بیماری، متخصص فیزیوتراپی با تمرکز بر تمرینات
کششی و تقویتی آغاز می‌شود. این تمرین‌ها در ابتدا توسط و یا تحت نظارت یک متخصص
فیزیوتراپی انجام می‌شود. اما پس از مدتی با نظارت فیزیوتراپ، افراد خودشان نیز می‌توانند
آنها را انجام دهند. ممکن است روش‌های دیگر مانند استفاده از یخ، گرما و امواج اولتراسونیک
نیز مورد استفاده قرار گیرد تا درد کاهش یابد.
استفاده از آتل‌ها و یا سایر ابزارهای ثابت کننده شانه توصیه نمی‌شود. درست است که حرکت
باعث ایجاد درد می‌شود، اما حرکت مفصل هرچند هم محدود باشد، باعث بهتر شدن روند درمان می‌شود.
برخی از تمرینات خاص به بازگرداندن دامنه حرکتی شانه کمک خواهند کرد. ممکن است این تمرین‌ها
تحت نظارت یک فیزیوتراپیست و یا در خانه انجام شوند. درمان شامل تمرینات کششی و یا سایر تمرینات
افزایش دهنده دامنه حرکتی می‌باشد. گاهی اوقات برای کمک به شل شدن شانه‌ها، قبل از تمرینات
کششی میتوان شانه را گرم نمود. هر تمرین ورزش کتف را به طور منظم ۱ تا ۲ بار در روز انجام دهید
و جهت بهتر انجام دادن تمرین‌ها، قبل از شروع دوش آب گرم بگیرید یا از یک بطری مملو از آب داغ استفاده کنید.
احساس کشش یا درد خفیف در طول انجام ورزش تقویت عضلات شانه طبیعی است، اما چنانچه درد
شدید بود یا بیشتر از ۳۰ دقیقه طول کشید، انجام تمرین توصیه نمی‌شود. تمرین‌ها را به یک باره قطع
نکنید، بلکه به تدریج تعداد دفعات انجام تمرین‌ها را کاهش و وقفه بین دو نوبت را افزایش دهید.
در زیر نمونه‌هایی از تمرینات توصیه شده برای درمان شانه یخ‌زده آورده شده است:
در تصویر انجام این وررزش برای درد شانه را برای شانه چپ مشاهده می‌کنید. برای شروع رو به جلو
خم شوید و دست را روی تکیه گاه بگذارید. بگذارید دست در کنار بدن تاب بخورد.
حرکت دست در ابتدا رو به جلو و عقب است. سپس دست را در دو جهت ساعتگرد و پادساعتگرد به
صورت دورانی تاب دهید.هر حرکت را ۵ تا ۱۰ بار تکرار کنید.
بنشینید و شیئی مانند عصا، وردنه یا چتر را در دست بگیرید. آرنج را در تمام مدت کنار بدن نگه دارید.
با بازوی سالم شیء را رو به جلو فشار دهید تا بازوی دردناک بچرخد و از حالت میانی خارج شود،
این حرکت را در حالت خوابیده نیز میتوان انجام داد. اجازه ندهید بدن برای جبران این حرکت بچرخد.
این حرکت ورزش درد کتف را ۵ تا ۱۰ بار تکرار کنید.
به پشت دراز بکشید. (تصویر انجام حرکت را برای شانه چپ نشان می‌دهد.) با دست سالم بازوی
دردناک را از مچ بگیرید و به بالا ببرید. قوس کمر را افزایش ندهید و کمر را رو به بالا نبرید. میتوانید
آرنج را از ابتدا خم کنید. این حرکت را ۵ تا ۱۰ بار تکرار کنید.
به پشت دراز بکشید، زانوها را خم کنید و کف پاها را صاف روی زمین بگذارید.دست‌ها را پشت گردن
یا سر ببرید، به گونه‌ای که آرنج‌ها رو به سقف قرار گیرند. بگذارید آرنج‌ها پایین بیایند.این حرکت را ۵ تا ۱۰ بار تکرار کنید.
در میان چهارچوب در قرار بگیرید. بازوی آسیب دیده خود را ۹۰ درجه خم کنید تا به چهارچوب برسد.
دست خود را ثابت در محل نگه‌داشته و بدن خود را همان‌طور که در تصویر نشان داده‌شده است،
بچرخانید. به مدت ۳۰ ثانیه این وضعیت را نگه‌دارید. مقداری استراحت کرده و سپس حرکت را تکرار نمایید.
از یک قرقره استفاده کنید یا حلقه‌ای را در ارتفاع بالا ثابت کنید. قرقره یا طناب از میان حلقه رد شده
را با دست سالم پایین بکشید تا دست و بازوی دردناک رو به بالا حرکت کند. این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.
نکته: بهترین روش انجام تمرین این است که قرقره را پشت بدن ثابت کنید.
دست دردناک را از عرض بدن رد کنید و به سمت شانه دیگر ببرید.(در تصویر انجام حرکت روی شانه
چپ نشان داده شده است) آرنج را با دست سالم بکشید تا کشش ملایمی را احساس کنید.
میتوانید با انجام این حرکت در حالت خوابیده به پشت میزان کشش را افزایش دهید.
این حرکت را ۵ بار تکرار کنید، و هر بار ۲۰ ثانیه در حالت کشش بمانید.
در فیزیوتراپی بایستید و دست‌ها را کنار بدن نگه دارید. مچ دست دردناک را با دست سالم بگیرید.
دست را به آرامی به سمت باسن طرف مخالف بکشید.بازو را پشت بدن ببرید.
برای دشوار کردن این حرکت میتوانید، مانند تصویر از حوله استفاده کنید.این حرکت را ۵ بار تکرار کنید.
به خاطر داشته باشید که این تمرین غالباً آخرین حرکتی است که تجویز می‌شود،
بنابراین اگر انجام آن را دردناک یافتید، به خود فشار نیاورید.
